(Nghĩa trang Hàng Dương – Huyện Côn Đảo)

 

Tôi còn nhớ hồi ấy, sau 12 giờ lênh đênh trên biển tôi đã đến được với nghĩa trang lịch sử Hàng Dương. Đây là nơi yên nghỉ của hàng nghìn liệt sĩ trong suốt thời kỳ kháng chiến chống quân xâm lược Pháp – Mỹ…Chúng tôi về đây, kính cẩn nghiêng mình trước vong linh những người đã khuất, những liệt sĩ đã yên nghỉ vì Tổ quốc. Khi bước chân vào nghĩa trang, không hiểu sao trong tôi như có một luồng gió mát lạnh đến run người. Một cảm giác vừa linh thiêng nhưng cũng đậm tình ấm áp đối với tôi nói riêng và đối với những ai đã từng một lần ghé thăm nghĩa trang Hàng Dương nói chung.

 

Bước chân thắp nhang trên phần mộ của các anh hùng Liệt sỹ và mộ chị Võ Thị Sáu thật sự tim tôi đau nhói, tôi nghe như lòng mình lắng lại. Tôi thầm khâm phục và cảm ơn họ - những người con dũng mãnh của Tổ quốc đã anh dũng kiên trung để chúng tôi có được ngày hôm nay, để Tổ quốc mãi hát khúc ca hòa bình tuyệt đẹp. Tôi chợt thấy mình nhỏ bé trước các anh hùng Liệt sỹ biết bao.

 

(Những ngôi mộ khuyết danh tại nghĩa trang Hàng Dương)

 

Những hàng phi lao vi vu trong gió chiều thoảng mùi hương trầm nghi ngút như đang ca lên bài ca tưởng nhớ linh hồn những người đã ngã xuống trên mảnh đất này. Nghĩa trang Hàng Dương có hàng nghìn liệt sỹ từ khắp mọi miền đất nước đã yên nghỉ. Đến nghĩa trang Hàng Dương tôi thật xúc động khi tận mắt nhìn thấy nơi đây còn có nhiều ngôi mộ khuyết danh. Bởi vì các anh mất mà giờ đây không thể tìm được tên tuổi để trả lại cho các anh. Nhưng thôi, các anh nằm đó, Tổ Quốc ghi nhận sự hy sinh của các anh, thế hệ sau tự hào gọi các anh là những người anh hùng liệt sỹ. Với đời sau, các anh còn khuyết danh chứ không hề vô danh! Các anh hãy yên nghỉ nhé, chúng tôi nguyện tiếp bước theo con đường mà các anh đã chọn, sống và làm việc thật tốt để xứng đáng với những gì mà các anh đã đi qua. Biết được điều đó, chắc hẳn các anh thấy thanh thản hơn.

 

Chiến tranh đã lùi xa 40 năm, những hàng phi lao đã phủ lên Nghĩa trang Liệt sỹ Hàng Dương một màu xanh bất diệt, ngày đêm rì rầm khúc nhạc hòa bình. Nhưng cũng chính nơi này, cả ngàn ngôi mộ có tên và không tên vẫn nhắc nhở hậu thế về lòng tri ân và cái giá phải trả cho hòa bình. Những ngày được trải lòng mình trên mảnh đất anh hùng cách mạng đó đã để lại trong tôi biết bao kỷ niệm…thành nỗi nhớ không gọi thành tên. Có thể nói rằng nếu như không có những anh hùng cách mạng, những tấm gương anh dũng hy sinh, không có những đại danh đi vào huyền thoại như nghĩa trang Hàng Dương thì chắc hẳn đã không thể có các thế hệ chúng tôi ngày hôm nay.

 

Giờ đây, trong tâm tưởng của mình, mảnh đất anh hùng cách mạng Côn Đảo và nghĩa trang Hàng Dương có cái gì thật quen thuộc và gần gũi. Trong tôi luôn tâm niệm rằng mình sẽ trở lại, trở lại với mảnh đất hùng thiêng, với những gì thân thuộc của lòng mình, với cội nguồn dân tộc. Đúng là “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở, khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”./.