Công tác hướng nghiệp là một hoạt động quan trọng không thể thiếu ở các trường phổ thông, đặc biệt là THPT, nhằm giúp học sinh nâng cao hiểu biết về nghề, về chính bản thân mình, từ đó định hướng đúng đắn và đưa ra quyết định chọn nghề phù hợp. Nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp vì thế luôn là vấn đề thời sự. Theo đó, công tác giáo dục hướng nghiệp trong các trường học tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, nhiều học sinh vẫn chưa quan tâm đúng mức tới việc tìm hiểu thông tin về nghề nghiệp trước khi quyết định chọn lựa ngành nghề. Đôi khi việc chọn nghề của học sinh còn mang tính phong trào mà thiếu những chuẩn bị cần thiết. Mặt khác, sự tham gia của phụ huynh, cán bộ Đoàn trường đến hoạt động hướng nghiệp chưa nhiều. Từ đó dẫn đến việc lựa chọn nghề nghiệp của học sinh gặp rất nhiều bỡ ngỡ và lúng túng.

Công tác hướng nghiệp cũng được Trường THPT Nguyễn Huệ, thành phố Vũng Tàu nhắc đến trong buổi Lễ sơ kết học kỳ I năm học 2017-2018

Theo đánh giá của Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thì những năm gần đây, hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong các trường phổ thông đã được chú trọng hơn. Trước mỗi mùa tuyển sinh, Sở đã phối hợp với một số báo, đơn vị và các trường đại học, cao đẳng, trung cấp tổ chức nhiều đợt tư vấn - hướng nghiệp với hàng ngàn học tham gia. Các em được tư vấn chọn ngành học, được tìm hiểu cơ hội việc làm sau khi ra trường và nhu cầu xã hội đối với các ngành nghề... Các trường đại học, cao đẳng, trường nghề... còn thành lập ban tư vấn và đến từng trường THPT để giới thiệu về ngành nghề, quy mô đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh và các chính sách dành cho người học. Vài năm trở lại đây, nhiều học sinh có học lực trung bình, yếu nhờ được tư vấn, động viên và định hướng phù hợp đã chọn con đường học nghề và trung cấp chuyên nghiệp tại địa phương thay vì học lên đại học, cao đẳng. 

Hai năm gần đây, tại Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, học sinh tốt nghiệp THPT vào ĐH,CĐ chiếm 61,8%, còn học sinh vào Trung cấp chuyên nghiệp, học nghề và những công việc khác chiếm 38,2%. Tuy nhiên tỷ lệ những cử nhân, thậm chí có cả thạc sĩ thất nghiệp sau khi ra trường tại Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tăng dần hằng năm. Từ năm học 2015 - 2016, để nâng cao chất lượng dạy nghề phổ thông, nhiều trường THPT tại Bà Rịa – Vũng Tàu đã phối hợp với các trường trung cấp chuyên nghiệp và trường cao đẳng có đào tạo trung cấp chuyên nghiệp tổ chức cho học sinh tham quan các cơ sở đào tạo; tổ chức giảng dạy môn học Công nghệ; triển khai các buổi nói chuyện, tư vấn hướng nghiệp cho học sinh. Sau khi hoàn thành chương trình học, các cơ sở đào tạo trung cấp chuyên nghiệp sẽ cấp giấy chứng nhận cho học sinh để các em được công nhận trên thị trường lao động và được miễn trừ các nội dung này nếu có nguyện vọng học tiếp chương trình trung cấp chuyên nghiệp sau khi tốt nghiệp THCS, THPT.

Theo Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thì tuy đã được quan tâm hơn, song công tác dạy nghề - hướng nghiệp cho học sinh phổ thông tại Bà Rịa – Vũng Tàu hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề bất cập. Mục đích của việc dạy nghề phổ thông là giúp học sinh có cái nhìn cơ bản về nghề, chuẩn bị cho các em một số kỹ năng lao động về lĩnh vực nghề cần thiết và phù hợp với lứa tuổi. Nếu không tiếp tục học lên, các em có thể tham gia lao động sản xuất tại gia đình, cộng đồng hoặc các doanh nghiệp. Song hiện nay, động cơ tham gia các lớp học nghề của học sinh chưa được định hướng đúng đắn, việc chọn nghề để học chủ yếu là để lấy điểm cộng cho các kỳ xét tuyển. Thời gian cho các giờ học ngoại khóa, thực tế tại các nhà máy, xưởng sản xuất, các loại hình hoạt động quản lý nhà nước để các em tiếp cận với các nghề trong xã hội không nhiều. Việc tổ chức các chương trình như: Giáo dục khởi nghiệp, Giáo dục kỹ năng sống, giáo dục nghề nghiệp... ở các trung tâm Giáo thường xuyên - hướng nghiệp cũng chưa phong phú, đa dạng về nội dung, hình thức nên chưa thu hút học sinh. Đội ngũ giáo viên làm công tác giảng dạy hướng nghiệp cho học sinh các cấp hiện nay phần lớn là kiêm nhiệm, chưa được đào tạo chuyên sâu nên chất lượng dạy và học còn nhiều hạn chế. 

Trong thời gian tới, nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho học sinh sau đào tạo, thì Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành, phụ huynh và học sinh; nâng cao chất lượng, quy mô giáo dục phổ thông. Tăng cường năng lực tư vấn, hướng nghiệp cho mỗi nhà trường; tăng cường tư vấn hướng nghiệp học sinh qua việc tham quan, trải nghiệm thực tế, gặp gỡ các tấm gương tiêu biểu; phối hợp hiệu quả giữa các trường chuyên nghiệp với các trường phổ thông. Bên cạnh đó là tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức xã hội về nghề nghiệp cho các bậc cha mẹ học sinh và bản thân các học sinh. Từ nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp, học sinh sẽ nhận thức được việc sau khi tốt nghiệp THCS, THPT đi vào các hướng khác nhau là bình thường và hợp lý. Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đã và đang tham mưu UBND Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thu hút sử dụng lao động qua đào tạo của địa phương./.

Bài, ảnh: Lê Ngân, BBT