Đến Long Sơn, điều ấn tượng nhất với du khách còn là hình ảnh những vị bô lão râu dài, vận quần áo bà ba đen, tóc búi gọn sau gáy; những người phụ nữ cũng ăn vận áo dài đen, đi chân trần. Nhưng những ai đã từng một lần ghé thăm Long Sơn đều thừa nhận rằng cái hồn của xã đảo này nằm ở di tích kiến trúc nghệ thuật Nhà Lớn và những phong tục tập quán cổ xưa. Nhà Lớn là một quần thể kiến trúc uy nghi bề thế rộng trên 2 ha, xây dựng từ năm 1910 - 1935, đã được Bộ Văn hoá - Thông tin xếp di tích lịch sử cấp quốc gia. Bố cục kiến trúc và nghệ thuật trang trí cùng với những hiện vật cổ của Nhà Lớn đã phần nào thể hiện nét tiêu biểu, đặc trưng của tín ngưỡng Ông Trần - một tín ngưỡng pha tạp nhiều đạo giáo khác nhau và không có kinh kệ, chuông mõ, kiêng kị, ăn chay…

 

Các vị bô lão bên di sản Hán Nôm ở Nhà Lớn – Long Sơn

 

Hàng năm vào ngày giỗ Ông Trần (20-2 âm lịch), ngày Tết Trùng Cửu (9 -9 âm lịch) và các ngày lễ khác, Nhà Lớn đều có tổ chức lễ hội rất trang nghiêm, trọng thể thu hút hàng chục ngàn lượt người từ các nơi xa gần (chủ yếu từ các tỉnh ở miền Đông và miền Tây Nam Bộ) về tham dự. Những phong tục tập quán có từ thời ông Trần đến nay vẫn được chư hầu, bá tánh, những người theo đạo ông Trần gìn giữ và phát huy. Sau khi mất, ông Trần được con cháu đưa vào thờ cúng trong Nhà Lớn. Hầu hết họ dành hẳn ba gian nhà chính cho việc thờ cúng ông bà tổ tiên, thiên địa, thờ Ông Trần, Thánh Mẫu… Bà Lê Thị Kiềm, thành viên ban điều hành Nhà Lớn cho biết, ngày có “hội làng” nhân dân tự giác luân phiên nhau đến quét dọn, đèn nhang, cung kỉnh trong Nhà Lớn. Ngoài các phong tục như trên, lúc còn sống “ông” Nhà Lớn còn thực hiện “luân canh luân cư” nổi tiếng: những người phiêu dạt đến, không nhà cửa, ruộng vườn sẽ được “ông” cấp nhà để ở, ruộng đất để cày, khi nào ổn định được cuộc sống thì ra riêng, nhường nhà, nhường ruộng cho người khác đến. Đến nay, hàng trăm năm đã trôi qua nhưng ban điều hành Nhà Lớn vẫn giữ truyền thống “luân canh, luân cư” này đối với những người nghèo, những người di cư đến Long Sơn tìm kế mưu sinh.

 

Điều hấp dẫn du khách đó là hôm nay đến Long Sơn (TP. Vũng Tàu), ngoài việc tham quan di tích Nhà Lớn, du khách cũng có thể chọn những thú vui khác như tham quan các bè cá, rừng ngập mặn trên sông Chà Và và thưởng thức hải sản tươi sống tại bè cá trên sông. Đến với các nhà hàng làng bè ở Long Sơn như bè hàu Đực Lớn, Đực nhỏ, nhà hàng bè cá sông Chà Và, du khách được hòa mình cùng sông nước, tận tay bắt hải sản và chế biến món ngon… Ở Long Sơn, các loại hải sản thường hấp dẫn du khách các món cá mú, cá bớp, cá chẽm, hàu sống ăn mù tạt, hàu né, cá nâu nướng muối ớt, ghẹ nướng, cua rang me, cua Long Sơn, lẩu canh chua cá dứa, cá tráp hấp hành và không thể thiếu món đặc sản ốc gai.

 

Theo Sở VH-TT-DL, nếu các đơn vị du lịch lữ hành phối hợp với Nhà Lớn tái hiện lại nếp sinh hoạt xưa kết hợp với các làng bè trên sông để đưa khách đến tham quan thì Long Sơn sẽ là điểm đến hấp dẫn, thu hút không chỉ du khách ngoài tỉnh mà còn được nhiều người dân chọn lựa để vui chơi, giải trí cuối tuần. Chẳng hạn như tại Nhà Lớn có thể tổ chức một cách đầy đủ các hoạt động trong các khu: đền thờ, nhà Long Sơn hội, trường học, nhà chợ, nhà mát, nhà bảo tồn ghe sấm và các dãy phố quanh chợ. Hoặc sân khấu hoá hoạt cảnh ông Lê Văn Mưu (Ông Trần) cùng gia tộc theo ghe từ miền Tây đến định cư ở phía đông Long Sơn, tổ chức khai hoang và lập làng như thế nào… Sau đó tiếp tục duy trì và tổ chức những hoạt động này vào ngày rằm hàng tháng, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến tham gia. Làm được như vậy vừa bảo tồn và tôn vinh di sản văn hoá Nhà Lớn – Long Sơn, vừa phong phú thêm sản phẩm du lịch mang dấu ấn địa phương.