Trong bất kỳ hình thức tổ chức bộ máy nhà nước nào, dù theo chế độ phân quyền hay quyền lực nhà nước là thống nhất, thì Tư pháp vẫn được coi là một quyền năng hết sức quan trọng, thể hiện sức mạnh và uy quyền của Nhà nước đối với xã hội. V.I. Lênin, người thầy của cách mạng vô sản đã từng khẳng định: “Một nền tư pháp tồi, xã hội sẽ phải trả một giá đắt…”. Nhận định này cho thấy, công tác tư pháp luôn nắm giữ vai trò quan trọng trong các phương diện hoạt động của Nhà nước. Trong Thư gửi Hội nghị Tư pháp toàn quốc lần thứ IV vào tháng 2 năm 1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã khẳng định: “Tư pháp là một cơ quan trọng yếu của chính quyền…”. Nhận thức được tầm quan trọng đó, được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo kịp thời của Chính quyền Thành phố và sự nỗ lực phấn đấu của các thế hệ cán bộ lãnh đạo, công chức, Ngành Tư pháp Thành phố nói chung, Phòng Tư pháp thành phố Vũng Tàu nói riêng đã đạt được những thành tựu vẻ vang, góp phần vào sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế và bảo đảm an ninh quốc phòng thời gian qua trên địa bàn thành phố Vũng Tàu.

Trong những năm qua với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng bộ và Chính quyền thành phố Vũng Tàu trong việc chỉnh trang đô thị, phát triển kinh tế - xã hội, an ninh trật tự trên địa bàn, Thành phố phải đương đầu với rất nhiều vấn đề trong điều hành kinh tế và xây dựng đô thị. Tuy nhiên, qua các báo cáo tổng kết cuối năm đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đánh giá rất cao, hầu hết các chỉ tiêu kinh tế- xã hội cơ bản đạt kế hoạch đề ra và có bước tăng trưởng hơn so với cùng kỳ năm trước, công tác bảo vệ môi trường, không còn tình trạng ăn nhậu xả rác tại các bãi biển, công viên, các điểm tham quan du lịch luôn sạch, đẹp, được nhân dân và du khách đồng tình biểu dương, công tác lập lại trật tự lòng đường, vỉa hè, chỉnh trang đô thị được nhân dân ủng hộ, tự giác chấp hành, các công trình, dự án, các tuyến đường “nút thắt” được khởi công triển khai khẩn chương và quyết liệt đến nay đã hoàn thành, từng bước ngăn chặn được tình trạng xây nhà trái phép, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng được tập trung triển khai,giải quyết dứt điểm vướng mắc các dự án lâu năm …,về quốc phòng an ninh được bảo đảm, ổn định, chỉ tiêu giao quân hàng năm đạt 100%, có được những thành công đó, là một sự nỗ lực và quyết tâm rất lớn của cả hệ thống chính trị và nhân dân thành phố. Trong đó, có sự đóng góp của ngành Tư pháp.

Hội nghị tổng kết ngành Tư pháp Thành phố năm 2019

Trước các nhiệm vụ chung của thành phố đặt ra, ngay từ đầu năm ngành Tư pháp đã tham mưu cho chính quyền thành phố các kế hoạch, chương trình triển khai công tác của ngành trong đó lồng ghép các nhiệm vụ then chốt, đột phá của địa phương cụ thể như: Trong các kế hoạch triển khai công tác Tư pháp, công tác tuyên truyền, theo dõi thi hành pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật về xử lý VPHC, ban hành, thẩm định văn bản... đều có chủ đề cụ thể và gắn với nhiệm vụ của địa phương. Ngoài ra, ngành tư pháp thành phố còn đóng góp nhiều ý kiến đề xuất, góp ý các văn bản trong việc điều hành chung của thành phố và từng lĩnh vực trên địa bàn. Các ý kiến đề xuất, góp ý, thẩm định, thẩm tra của cơ quan Tư pháp đều được Chính quyền Thành phố và các phòng, ban, đơn vị lắng nghe, tiếp nhận, đặc biệt là việc rà soát tính pháp lý của các hồ sơ thuộc những lĩnh vực như: Bồi thường giải phóng mặt bằng, xử lý vi phạm hành chính, cưỡng chế thu hồi đất, giải quyết khiếu nại, tố cáo…, kết quả rõ nét được thể hiện ở một số vấn đề như sau:

Thứ nhất, trong việc ban hành các văn bản chỉ đạo của chính quyền trước khi ban hành đa số đều chuyển cho phòng Tư pháp kiểm tra, góp ý như: các Nghị quyết về phương hướng, nhiệm vụ, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh của địa phương, về việc phê chuẩn kế hoạch đầu tư xây dựng, kiến thiết thị chính, quy hoạch đô thị, xác lập, quản lý, sử dụng đất công trên địa bàn và các Chương trình, Kế hoạch, các quy định, quy chế để triển khai thực hiện công tác về vệ sinh môi trường, trật tự đô thị, xử lý vi phạm hành chính, lấn chiếm đất công, công tác bồi thường thu hồi đất và triển khai văn bản cấp trên vv… Đây là một nhiệm vụ rất quan trọng vì nội dung các văn bản này là cơ sở, nền tảng triển khai thực hiện chủ trương, nhiệm vụ chính trị của thành phố, gắn với cải cách, thủ tục hành chính. Trong quá trình thẩm định, góp ý Ngành Tư pháp đã chủ động đề xuất các giải pháp phục vụ đắc lực cải cách hành chính, cải cách tư pháp. Hầu hết các ý kiến được đánh giá cao.

Thứ hai, là lĩnh vực theo dõi thi hành pháp luật và theo dõi thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính công tác này tương đối phức tạp, khó khăn. Theo thống kê trên địa bàn thành phố có rất nhiều các dự án chậm triển khai cả hơn chục năm nay, đã tạo điều kiện cho người dân quanh vùng lấn chiếm, sang nhượng và xây dựng các công trình trái phép và phần lớn xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp, tập trung chủ yếu tại địa bàn các phường có dự án chưa triển khai. Số lượng nhà xây dựng trái phép lên đến hàng ngàn căn, diễn biến ngày càng phức tạp tiềm ẩn nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến quy hoạch thành phố, mất ổn định, trật tự an toàn xã hội. Để ngăn chặn tình trạng xây dựng trái phép trên, Thành uỷ, UBND thành phố đã có những chỉ đạo quyết liệt các cấp, các ngành, quy trách nhiệm cho người đứng đầu các phường, xã. Để công tác này được khắc phục tốt Phòng Tư pháp đã mạnh dạn đề xuất thành phố xử lý nghiêm những công trình sai phạm trước đây chưa xử lý và kiên quyết xử lý các công trình vi phạm từ thời điểm mới khởi công xây dựng, áp dụng ngay các biện pháp mạnh, không để tình trạng phạt nhưng cho tồn tại như trước hoặc làm không triệt để, sai quy trình, quá hạn xử lý.

Thứ ba, Ngành Tư pháp đã tham mưu cho Chính quyền thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền PBGDPL phù hợp với từng đối tượng và địa bàn, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của nhân dân, giúp cho dân hiểu pháp luật để chấp hành, nhất là các địa phương là điểm nóng về xây dựng trái phép, không phép, các địa bàn cần phải giải tỏa thu hồi đất triển khai dự án hoặc các địa bàn có nguy cơ vi phạm vệ sinh môi trường, mất trật tự an ninh... Tuyên truyền là khâu đầu tiên của quá trình thi hành pháp luật và có vai trò hết sức quan trọng trong việc tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật, góp phần tích cực vào việc phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Thứ tư, công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực hành chính tư pháp (chứng thực, hộ tịch), đăng ký giao dịch bảo đảm, bồi thường nhà nước,trợ giúp pháp lý … tiếp tục được đổi mới và tăng cường, có nhiều chuyển biến tích cực, đáp ứng yêu cầu với cải cách hành chính của thành phố. Từ khi luật Hộ tịch có hiệu lực thì các thủ tục hộ tịch có yếu tố nước ngoài được chuyển về các Phòng Tư pháp cấp huyện mà người nước ngoài tại Vũng Tàu chiếm tỷ lệ cao trong toàn tỉnh, đây cũng là một khó khăn cho Chính quyền thành phố, hơn nữavề nhân sự của Phòng Tư pháp bị thay đổi giảm trầm trọng cuối năm 2017 do thực hiện việc chấm dứt hợp đồng lao động mà Phòng Tư pháp hầu như cán bộ chuyên viên là hợp đồng, nhưng được sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của Thành ủy, UBND thành phố, Phòng Tư pháp đã được kiện toàn, bố trí cán bộ có trình độ, năng lực, chuyên môn tốt vậy nên trong quá trình tiếp nhận và xử lý hồ sơ đảm bảo đúng thủ tục pháp lý và quy định về thời gian không để hồ sơ trễ hạn, không để dân phải chờ đợi. Đặc biệt trong công tác bồi thường nhà nước thời gian qua đã được Thành phố xử lý dứt điểm. Công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý cho người nghèo và nhân dân là nhiệm vụ thường xuyên được xã hội và nhân dân đánh giá cao.

Thứ năm, xác định được ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác hòa giải ở cơ sở. Phòng Tư pháp đã mạnh dạn đề xuất sáng kiến thành lập đội ngũ hỗ trợ công tác hoà giải, nắm vững nghiệp vụ của các cơ quan chuyên môn để sẵn sàng tư vấn pháp lý, hỗ trợ các tổ hòa giải thuộc các lĩnh vực của mình. Vì, hòa giải ở cơ sở có vai trò rất thiết thực để giúp các bên hiểu rõ pháp luật từ đó tự nguyện, giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp một cách nhẹ nhàng, hiệu quả, có lý, có tình, giữ được tình đoàn kết trong cộng đồng, cơ bản là giải quyết kịp thời ngay từ đầu các mâu thuẫn, tranh chấp,nhỏ, không để trở nên gay gắt, vìlàm tốt công tác hòa giải ở cơ sở sẽ góp phần hạn chế các vụ, việc khiếu kiện vượt cấp, giảm bớt các vụ việc phải đưa ra cơ quan có thẩm quyền hoặc Tòa án giải quyết, tiết kiệm thời gian, tiền bạc của nhân dân và nhà nước. Trên địa bàn toàn thành phố có tổng số 123 Tổ hòa giải đã được kiện toàn với tổng số thành viên được kiện toàn là 757 người, 100% các khu phố trên địa bàn đều có Tổ hòa giải. Nhìn chung các vụ việc hòa giải thành đã đạt tỉ lệ cao theo chiều hướng tích cực.

Bà Bùi Thị Thu Hương, Trưởng phòng Tư pháp Thành phố cho biết: mặc dù không phải là cơ quan sản xuất trực tiếp ra của cải vật chất, nhưng những văn bản đó, những nghiệp vụ pháp lý đó đã có đóng góp rất lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội đảm bảo quốc phòng – an ninh của thành phố. Công tác này đã chiếm một vị trí quan trọng trong tiến trình cải cách hành chính của thành phố thời gian qua và đã phần nào tạo được bước cải cách về tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW. Để hoàn thành tốt các các nhiệm vụ trên, đạt được những thành tích và là nền tảng để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh của địa phương, Phòng Tư pháp đã trải qua nhiều cố gắng, nhiều biến cố đổi thay của địa phương nói chung, công tác Tư pháp đã không ngừng phát triển, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị trong từng lĩnh vực, đã có những đóng góp không nhỏ vào thắng lợi chung của sự nghiệp xây dựng phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo trật tự, an ninh của địa phương./.

Bài, ảnh: Thu Hương, BBT