Năm 2020 là năm đầu tiên nước ta thực hiện theo Luật Giáo dục sửa đổi, trong đó cho phép các trường, cơ sở giáo dục nghề nghiệp khi đào tạo các môn học văn hóa được phép đăng ký cho học sinh, sinh viên của mình tham gia kỳ thi PTTH Quốc Gia. Như vậy, với Luật Giáo dục mới, từ 2020, học sinh tốt nghiệp lớp 9 có quyền đăng ký thẳng hệ đào tạo cao đẳng thay vì phải học qua trình độ trung cấp. Đây được xem là xu hướng phân luồng, được xã hội quan tâm.

Các em học sinh lớp 9 Trường THCS Trần Phú Vũng Tàu tham quan xưởng Công nghệ ô tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu ngày 22/5/2020 

Hiện nay, công tác phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS được định hướng vào 4 luồng chính gồm: Học tiếp lên THPT; học lên trung cấp chuyên nghiệp hoặc trung cấp nghề; vừa làm vừa học tiếp THPT theo chương trình giáo dục thường xuyên; trực tiếp đi làm kiếm sống. Cho phép học sinh tốt nghiệp THCS học liên thông theo mô hình 9+ được xem là giải pháp đột phá trong giáo dục nghề nghiệp (GDNN) thời gian tới. Theo đó, các em có thể ra nhập thị trường lao động sớm hơn, trong khi cơ hội học lên cao đẳng, đại học vẫn rộng mở. Luật Giáo dục sửa đổi đã được thông qua năm 2019, có hiệu lực từ 01/7/2020, trong đó có những điều khoản tác động đến công tác tuyển sinh, định hướng nghề nghiệp. Điểm mới đáng chú ý là học sinh tốt nghiệp lớp 9 có thể đăng ký học hệ cao đẳng chính quy. Tổng thời gian học là 4 năm, bao gồm các môn học văn hóa.

Luật giáo dục mới cho phép học sinh THCS có hướng đi mới, thế nhưng mối quan tâm của cha mẹ các em bao giờ cũng là làm thế nào để con em được vào học tiếp tục ở bậc THPT vì quan niệm phải có học đại học mới gọi là thành công. Ngay cả phụ huynh biết con em sức học chỉ trung bình cũng quyết xin cho được một vé dự thi vào THPT dù thầy cô đã đánh giá không đủ năng lực học tập để tiếp tục học lên một cách chính xác thông qua các kỳ kiểm tra trong năm. Học chương trình trung học ở cao đẳng, Trung cấp nghề cũng không được phụ huynh mặn mà cho lắm. Một trong những lý do là đa phần học sinh ở đây học lực yếu, một ít có vấn đề về hạnh kiểm, trong cuộc đua vào đại học khó mà tranh lại với học THPT.

Thông tin từ Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu thì năm 2020, nhà trường tuyển sinh 20 nghề ở hai hệ cao đẳng và trung cấp với hình thức xét tuyển học bạ. Thời gian đào tạo nghề đối với hệ Cao đẳng là 2,5 đến 3 năm, Trung cấp là 2 năm đối với học nghề và 3 năm nếu vừa học nghề, vừa học văn hóa. Đối với học sinh hệ trung cấp tốt nghiệp THCS học Trung cấp được miễn 100% học phí, học sinh học cao đẳng các nghề nặng nhọc, độc hại theo quy định được giảm 70% học phí và học sinh đối tượng chính sách giảm 70% – 100% học phí. HSSV được học tập trong môi trường có cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại đạt chuẩn quốc tế, đội ngũ giảng viên giỏi chuyên môn và giàu kinh nghiệm. HSSV được cấp học bổng và được khen thưởng theo chế độ quy định đối với trường công lập. 100% HSSV tốt nghiệp sẽ được trường giới thiệu việc làm, có cơ hội đi tu nghiệp tại Nhật. Đặc biệt, sinh viên tốt nghiệp cao đẳng được công nhận danh hiệu Kỹ sư thực hành hoặc Cử nhân thực hành tùy theo ngành nghề. Thời gian nhập học được chia thành nhiều đợt vào tháng 7, 8, 9. Thí sinh có thể đăng ký xét tuyển trực tuyến tại địa chỉ dangkyonline.bctech.edu.vn, nộp hồ sơ trực tiếp tại trường hoặc nộp hồ sơ qua đường bưu điện.

Song song với đào tạo nghề, các trường cao đẳng nghề cũng rất chú trọng đến việc hoàn chỉnh giáo dục văn hóa THPT theo hướng giảm tải và tinh gọn. Như vậy, sau quá trình học tập các em học sinh sẽ được nhận bằng tốt nghiệp trung cấp nghề chính quy. Với văn bằng này, các em có thể lựa chọn việc làm ngay sau tốt nghiệp, tham gia học tiếp liên thông ngay tại bậc học cao hơn. Hội nhập quốc tế, nguồn lao động trẻ có kỹ năng tay nghề cao luôn được các quốc gia chú trọng phát triển và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này. Từ xu hướng này, các chuyên gia phân tích, học sinh học hết lớp 9 chuyển sang học nghề là hoàn toàn phù hợp với năng lực của lứa tuổi, nếu đợi hết THPT, tức là 18 tuổi mới bắt đầu nghĩ đến chuyện học nghề là quá trễ. Thay vì phải học THPT 3 năm cộng thêm 2 năm học trung cấp nghề, tổng cộng: Sau 5 năm mới lấy được bằng, thì học sinh mới tốt nghiệp THCS chỉ cần học từ 2 - 3 năm để hoàn tất chương trình trung cấp nghề.

Em Lê Phương Thảo, học viên Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu  cho biết: Sau khi tốt nghiệp THCS tại Trường THCS Vũng Tàu, em đã chọn học nghề tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu . Như vậy, sau 3 năm, cũng là 18 tuổi, em sẽ vừa được trang bị được kiến thức văn hóa vừa hình thành được tay nghề vững chắc, so với các bạn học sinh THPT thì lợi thế hơn nhiều. Chính vì vậy, nếu với những học sinh xác định được nghề nghiệp mình yêu thích và mong muốn rút ngắn thời gian học tập một cách hợp lý nhất thì nên chuyển hướng học nghề ngay từ khi mới tốt nghiệp THCS để giải quyết hiệu quả bài toán kinh tế và thời gian.

Theo Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu cho rằng: Học nghề đang là một hướng đi mới mang lại nhiều lợi ích thiết thực được nhiều bậc phụ huynh và học sinh quan tâm khi chuyển tiếp từ THCS lên trung cấp nghề bỏ qua bậc học THPT. Hướng đi này giúp các em có thể rút ngắn được thời gian học tập, tiết kiệm tiền bạc cho gia đình, xã hội. Thay vì học hết THPT, sau đó học tiếp trung cấp nghề, thì nay học hết lớp 9 chuyển qua học nghề. Học theo hình thức mới này, các em được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước như: Giảm học phí, được vay vốn ngân hàng… Đặc biệt, chuyển tiếp từ THCS lên trung cấp nghề bỏ qua bậc học THPT còn là hướng đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đủ sức hội nhập quốc tế./.

Bài, ảnh: Lê Ngân, BBT