Mặc dù thành phố Vũng Tàu đã có nhiều nỗ lực trong chỉ đạo, xây dựng kế hoạch, đặt mục tiêu trùng tu, xây dựng các di tích văn hóa lịch sử trên địa bàn để đưa các di tích phục vụ nhu cầu tham quan, trở thành những sản phẩm du lịch của Vũng Tàu; tuy nhiên với nhiều lý do khác nhau, mục tiêu đề ra không đạt được như mong đợi như mục tiêu mong đợi. Nhìn lại 18 di tích trên địa bàn Thành phố thì chỉ khoản 1/3 số di tích thu hút được đông khách du lịch đến hàng năm như Bạch Dinh, Đình Thắng Tam, Nhà Lớn Long Sơn, Thích Ca Phật Đài… và trong số đó chỉ di tích Bạch Dinh bán vé cho khách đến tham quan, bố trí thuyết minh viên. Các di tích còn lại chưa được khai thác phục vụ khách du lịch, phần do xuống cấp, không được trùng tu tôn tạo, phần không đảm bảo các điều kiện phục vụ khách tham quan.

Du khách nước ngoài đến tham quan, tìm hiểu tại Nhà Lớn Long Sơn (ảnh chụp trước khi có dịch Covid-19) 

Khi đặt câu hỏi vì sao các di tích tại Vũng Tàu chưa thu hút được khách du lịch như mong muốn, tại hội nghị tham gia góp ý trưng bày Nhà truyền thống Cách mạng Vũng Tàu, tại địa chỉ số 1 Ba Cu, Tiến sĩ nghệ thuật học Đỗ Lệnh Hùng Tú cho rằng các di tích nói chung, không riêng gì Vũng Tàu, muốn khai thác tốt phải quản trị tốt, hiện nay Thành phố Vũng Tàu chỉ mới quan tâm đến việc quản lý các di tích mà chưa quan tâm đến việc quản trị, phòng Văn hóa và Thông tin Thành phố nếu làm hết chức năng của mình với điều kiện như hiện nay cũng chỉ hoàn thành việc quản lý, muốn quản trị tốt có lẻ phải là các tổ chức, cá nhân không phải là đơn vị quản lý và tốt nhất là các doanh nghiệp. 

Thực tế tại thành phố Vũng Tàu, các di tích mà thu hút nhiều du khách như Nhà Lớn Long Sơn, Bạch Dinh, Đình Thắng Tam, đây là những di tích được xem là quản trị tốt, ngoài Bạch Dinh do Bảo tàng Tỉnh BR-VT quản lý khai thác, thì các di tích còn lại do Bản quản lý di tích đó thực hiện. Nhà Lớn Long Sơn khi đón khách đưa khách đi tham quan có đội ngũ kỳ lão thực hiện, tuy chưa phải là chuyên nghiệp nhưng đã cung cấp những nội dung cơ bản nhất để cho du khách hiểu về Nhà Lớn. Lăng Ông Nam Hải tại Đình Thắng Tam luôn được quan tâm của nhiều du khách, đặc biệt là khách đến từ các nước Châu Á, có biển quan tâm đến Cá Ông (cá Voi) được hướng dẫn tham quan bộ xương cá Ông và giới thiệu các truyền thuyết tôn thờ Ông của cư dân miền biển và việc chôn, cất cá Ông trước đây. Như vậy có thể thấy việc phục vụ khách du lịch tại các di tích cần phải quản trị tốt. Ngược lại di tích Trận Địa Pháo cổ và Hầm Thủy lôi núi Lớn với cụm pháo được Pháp xây dựng đầu thế kỷ 20 được bảo quản tốt, là hệ thống pháo cổ độc đáo mà các nước Đông Nam Á không có, nhưng hệ thống pháo này lại nằm trong diện tích đất mà UBND tỉnh BR-VT đã giao quyền sử dụng đất cho Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh quản lý, nên việc xã hội hóa để một doanh nghiệp khai thác di tích này phục vụ du khách là vô cùng khó khăn.

Trận địa Pháo cổ Núi lớn 

Ông Trần Bá Việt, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin Thành phố cho rằng, việc trùng tu, tôn tạo di tích hiện nay tại thành phố Vũng Tàu phần lớn dựa nguồn lực xã hội, các di tích do cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng quản lý thì nguồn kinh phí do cộng đồng thực hiện, ngân sách chỉ đảm bảo đối với các di tích lịch sử-cách mạng để giáo dục truyền thống là trọng tâm. Nghị định số 166/2018/NĐ-CP ngày 25/12/2018 của Chính phủ đã quy định cụ thể bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, tuy nhiên việc triển khai tại địa phương luôn gặp nhiều khó khăn trong thủ tục trùng tu sửa chữa khi các di tích bị xâm lấn. 

Nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa là sự nghiệp của toàn dân, nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Huy động tối đa các nguồn lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị; đầu tư dịch vụ cho khai thác giá trị di tích lịch sử văn hóa đã được Nghị quyết chỉ đạo của cấp ủy Đảng. Việc còn lại là cụ thể hóa các nội dung chỉ đạo, mạnh dạng xã hội hóa, quản trị khai thác các di tích để không lãng phí nguồn lực xã hội./. 

Bài, ảnh: Lại Giang, BBT