Những năm gần đây, tình hình ngập nước đô thị trên địa bàn thành phố Vũng Tàu diễn biến theo chiều hướng xấu. Số lần, số điểm và thời gian ngập năm sau nhiều hơn năm trước. Theo số liệu thống kê của Công ty Thoát nước và phát triển đô thị Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thì trong năm 2017, tại thành phố Vũng Tàu đã xảy ra 05 lần ngập nước lớn tại 07 điểm ngập, thời gian ngập kéo dài là từ 30 đến 120 phút. Tình trạng này không những ảnh hưởng xấu đến môi trường, sản xuất và đời sống đô thị mà còn làm cho các công trình hạ tầng kỹ thuật bị ảnh hưởng và xuống cấp nhanh chóng. Chính vì thế sự cần thiết để có những giải pháp chống ngập nước đô thị trên địa bàn thành phố Vũng Tàu đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đang rất cần sự chung tay của các cấp, các ngành chức năng và người dân trên địa bàn thành phố.

Đường Lê Hồng Phong thành phố Vũng Tàu bị ngập nước sau cơn mưa lớn kéo dài

Ngày 21/8/2018 vừa qua, UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã ban hành Văn bản số 8289/UBND-VP gửi các Sở, ban, ngành chức năng, UBND các huyện, thị, thành phố về việc giải pháp tổng thể chống ngập nước đô thị trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Theo Sở Xây dựng tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thì nguyên nhân xảy ra tình trạng ngập nước đô thị trong thời gian qua tại thành phố Vũng Tàu nói riêng, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu nói chung là do biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Mực nước biển dâng cao làm giảm độ dốc thủy lực từ hệ thống thoát nước ra biển. Bên cạnh đó là quá trình đô thị hóa, bề mặt đô thị chuyển từ mặt đất tự nhiên (như đất, cát, bãi cỏ, mặt nước) sang các loại mặt phủ nhân tạo (như mái nhà, sân bãi lát gạch, bê tông, đường nhựa…), nước mưa trước đây tự thấm xuống đất là chính nay chuyển sang chảy tràn trên bề mặt, dồn ra đường, không thoát kịp nên gây ngập. Một số nơi có cao độ nền xây dựng không đảm bảo dẫn đến ngập nước như khu vực dọc kênh Bến Đình.

Theo khảo sát tại thành phố Vũng Tàu của một số ban, ngành chức năng thì hiện nay các cửa thu nước thường bị người dân lấp lại để ngăn mùi hôi, rác, lá cây trôi theo nước bít kín các cửa thu nước, khi mưa không kịp khơi thông dẫn đến hạn chế khả năng thu nước mưa trên đường; Cống bị lắng đọng không nạo vét kịp, những khu vực gần biển có nhiều cát bay, khu vực ven núi có nhiều đất, cát rửa trôi. Mỗi khi mưa,  đất cát trôi vào trong cống, lắng đọng thu hẹp dòng chảy rất nhanh làm hạn chế khả năng thoát nước trong cống. Bên cạnh đó, hệ thống thoát nước đô thị tại thành phố Vũng Tàu vẫn chưa hoàn chỉnh, chưa được đầu tư xây dựng đồng bộ, còn chắp vá, chưa đáp ứng được nhu cầu thoát nước.

Việc thoát nước tại thành phố Vũng Tàu cơ bản theo nguyên tắc: Mương thoát nước - hồ điều hòa - Cống ngăn triều - Đê bao, nguồn tiếp nhận gồm biển và các hồ điều hòa. Trục thoát nước chính của thành phố là: Bàu Sen - Bàu Trũng – Rạch Bà – Cửa Lấp chạy dọc từ Nam đến Bắc sân bay theo các vệt trũng dọc thành phố. Trục thoát nước là một chuỗi các hồ, kênh mương lớn và cống ngăn triều kết hợp để tiêu thoát cho toàn thành phố. Các hồ điều hòa đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều tiết, lưu trữ nước, đặc biệt trong trường hợp khi mưa đồng thời có triều cường, có chức năng điều hòa, tạo cảnh quan môi trường cho đô thị. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có hồ Bàu Sen và một phần nhỏ hồ Bàu Trũng được đầu tư, chưa đủ dung tích điều hòa thoát nước. Trong khi đó, những năm trước đây, tại các vị trí dự kiến xây dựng hồ điều hòa có các ao, ruộng trũng nơi có thể chứa nước mưa, thì đến nay các ao, ruộng trũng đã bị san lấp. Vì vậy, khi mưa lớn kết hợp với triều cường, không đủ chỗ chứa nước mưa, dẫn đến ngập úng (nhất là ở những khu vực có tỷ lệ đô thị hóa cao như khu Nam sân bay thành phố Vũng Tàu thuộc lưu vực hồ Bàu Sen, Bàu Trũng).

Tại thành phố Vũng Tàu, các tuyến cống thoát nước chính như: Tuyến cống hộp thoát nước chính thành phố (tuyến thông dẫn nối các hồ Bàu Sen - Bàu Trũng – Rạch Bà – Cửa Lấp), tuyến cống đường Biệt Chính, đường Hàng Điều, đường Cầu Cháy, đường A3, tuyến cống bao đón dọc kè Bến Đình theo quy hoạch chưa được thực hiện. Các đường hiện hữu chưa có cống: đường Lê Hồng Phong (vỉa hè bên trái tuyến đoạn từ ngã năm Ba Cu – Lê Hồng Phong đến đài Liệt Sỹ), đường Thùy Vân (vỉa hè bên trái đoạn từ Hoàng Hoa Thám đến Phan Chu Trinh), đường Lê Quý Đôn (đoạn từ Lê Lợi đến Quang Trung), đường Trương Công Định (đoạn từ Trần Đồng đến ngã ba Hạ Long Quang Trung), đường Nguyễn Trãi…Các tuyến thoát nước đã đầu tư nhưng chưa có cửa xả: Đường Lê Quang Định, đường Nguyễn Hữu Cảnh, đường 3/2, đường 2/9 (QL51B).

Trước tình hình về hệ thống thoát nước tại thành phố Vũng Tàu, theo lãnh đạo Sở Xây dựng tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thì thành phố cần có những giải pháp để chống ngập nước đô thị trên địa bàn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đó là: Đảm bảo tỷ lệ cây xanh, mặt nước của đô thị từ khâu quy hoạch đến triển khai các dự án đầu tư xây dựng; Tăng cường sử dụng các giải pháp thấm nước trên mặt bằng đô thị như thảm cỏ, gạch lỗ, hạn chế bê tông hóa ở những diện tích không thực sự cần thiết; Quản lý chặt chẽ cao độ nền xây dựng theo quy hoạch; Xử lý thoát nước cho khu vực dân cư có nền thấp, thường bị ngập úng như khu vực dọc kênh Bến Đình. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác quản lý vận hành hệ thống thoát nước, khắc phục tình trạng các cửa thu nước mưa trên đường bị lấp, bị rác để đảm bảo khả năng thu nước mưa trên đường; Có phương án phù hợp và kiểm soát chặt chẽ công tác nạo vét hệ thống thoát nước, đảm bảo khơi thông dòng chảy, chú trọng các tuyến gần biển có nhiều cát bay, ven núi có nhiều đất cát rửa trôi. Đặc biệt, thành phố Vũng Tàu cần chú trọng đầu tư hệ thống thoát nước phù hợp với tình hình phát triển đô thị.

Có thể thấy rằng, để thực hiện được những giải pháp chống ngập nước đô thị trên địa bàn thành phố Vũng Tàu đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 thì rất cần sự chung tay của các cấp lãnh đạo, các ngành chức năng và nhân dân thành phố. Trước hết, thành phố Vũng Tàu cần rà soát lại toàn bộ hệ thống thoát nước để có sự quy hoạch và thực hiện theo một định hướng thống nhất. Muốn giải quyết tốt tình trạng ngập úng thì tầm nhìn của nhà quản lý, cần nguồn vốn lớn và các giải pháp xây dựng quy hoạch đồng bộ, tổng thể hệ thống thoát nước kết hợp với xây dựng quy hoạch thủy lợi chống ngập úng cho thành phố thì mới giải quyết triệt để vấn đề này./.

Bài, ảnh: Bằng Lăng, BBT