Tấm bia chữ vàng dựng tại khách sạn Palace, ghi lại dấu ấn oai hùng của lịch sử Vũng Tàu, những kí ức đã làm nên những trang vàng, là kí ức đổi bằng máu xương, đau thương nhưng thật hào hùng. Trong đó ghi đậm tên tuổi, chiến công của những người con từ khắp mọi miền đất nước đã anh dũng hy sinh để giải phóng Thành Phố Vũng Tàu thân yêu. Chiến tranh đã qua đi 40 năm, nhưng hồi ức về cuộc chiến đấu anh dũng của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân thành phố Vũng Tàu vẫn không phai mờ… 

 

 

Vũng Tàu và vùng phụ cận trong những ngày 28,29 và 30 tháng 4 năm 1975 trở nên sôi động chưa từng có, sự hỗn loạn và điên cuồng của một bộ phận ngụy quân ngụy quyền, sự nhốn nháo của những lớp người di tản làm cho tình hình thêm phức tạp. Sau khi giải phóng xã Long sơn (ngày 27-4) và tỉnh Bà Rịa (chiều 27-4), Bộ Chỉ huy chiến dịch quyết định quyết định chia làm 3 mũi tiến công giải phóng Vũng Tàu.

 

Rạng sáng 29-4-1975, chiến sự diễn ra ác liệt tại cầu Cỏ May, cửa ngõ đường bộ duy nhất để tiến vào Vũng Tàu. 12h30, cứ điểm tử thủ của địch ở cầu Cỏ May đã bị bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương tiêu diệt. 20 giờ, lực lượng giải phóng căn bản đã làm chủ được Thị xã Vũng Tàu. Cờ giải phóng tung bay phấp phới trên nóc Tòa thị chính. Cả đêm 29-4-1975, Thị xã Vũng Tàu hân hoan suốt đêm không ngủ.

 

11h30’ ngày 30-4-1975, tổng thống ngụy Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, nhưng tại Vũng Tàu máu của các chiến sĩ và đồng bào ta vẫn đổ.

 

Lợi dụng tầng cao của khách sạn Palace, những tên ác ôn thất trận co cụm về đây từ đêm ngày 29 tháng 4 năm 1975 để tìm đường rút chạy ra biển. Mờ sáng ngày 30 tháng 4 năm 1975, đại đội 61, tiểu đoàn 6 vây, bắt sống 1 toán quân trên 1 xe tăng và 04 xe GMC từ bãi biển chạy về khách sạn Palace. Qua lời khai của tốp tàn quân này, ta nắm được trong khách sạn có khoảng 450 sĩ quan và binh lính. Chúng nhốt dân tị nạn ở dưới làm lá chắn và cố thủ ở tấng trên. Tiểu đoàn 6 triển khai đội hình, phát loa binh vận nhưng địch ngoan cố chống trả. Từ các cửa sổ địch bắn trung liên, M19 và lựu đạn vào đội hình của ta làm nhiều chiến sĩ thương vong.

 

Lực lượng ta đã bao vây chặt, dùng loa kêu gọi đầu hàng, nhưng địch vẫn ngoan cố tử thủ, không chịu ra hàng. Được nhân dân dẫn đường bộ đội ta chiếm lĩnh điểm cai từ phía núi Nhỏ, dùng hỏa lực mạnh bắn vào các ô cửa sổ khách sạn rồi đồng loạt xung phong đánh chiếm từng tầng lầu. Biết không thể chống cự nổi, bọn chúng đành phải kéo cờ trắng ra hàng. Chiếm được khách sạn Palace, quân và dân đã đập tan cụm quân đầu sỏ, ngoan cố nhất của bọn địch trong thành phố. Đến 11 giờ trưa ngày 30-4-1975, Thị xã Vũng Tàu hoàn toàn giải phóng.

 

Trong cuộc tấn công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, trận đánh vào cứ điểm cuối cùng của quân địch tại khách sạn Palace đã trở thành một dấu ấn hào hùng trong chiến thắng của quân và dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, của Sư đoàn 3 Sao vàng, góp phần vào thắng lợi giải phóng Vũng Tàu.

 

Đến khách sạn Palace ngày nay, du khách sẽ được giới thiệu về tấm bia ghi công trận đánh cuối cùng giải phóng Vũng Tàu, một minh chứng về trận đánh ác liệt ngày 30-4-1975 giữa Sư Đoàn 3 Sao Vàng với lính thủy đánh bộ quân ngụy Sài Gòn.

Được biết, Ủy ban Nhân dân Thành Phố Vũng Tàu đã tổ chức cuộc thi sáng tác, phác thảo biểu tượng ghi công trận đánh khách sạn Palace, sắp tới sẽ xây dựng Bia ghi công to đẹp hơn, đáp ứng lòng mong mỏi của những cán bộ chiến sĩ quân đội trở về thăm chiến trường xưa, của mọi tầng lới  nhân dân.

 

Bia di tích trận đánh ở khách sạn Palace đã khẳng định là một địa chỉ, một điểm đến mang ý nghĩa tri ân, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của Đảng bộ và nhân dân thành phố Vũng Tàu, là tài liệu trực quan sinh động để giáo dục mọi thế hệ người Việt Nam về truyền thống bất khuất và tinh thần yêu nước của cha ông./.

 

Sách: Giải phóng Bà Rịa – Vũng Tàu xuân 1975 NXB Chính trị quốc gia năm 1995.

Sách:Lịch sử đảng bộ Thành phố Vũng Tàu 1930 -2000. NXB Chính trị quốc gia năm 2005.