Lễ hội Nghinh Ông được bắt nguồn từ tín ngưỡng vật tổ của cư dân vùng ven biển, với quan niệm cá Ông là linh vật, là vị thần thiên linh, là chổ dựa tinh thần của cư dân mỗi khi đi biển nhất là những lúc đi biển gặp hiểm nguy, vì vậy mà Nghinh Ông hàng năm là dịp để bà con ngư dân cầu bình an, mong đánh bắt được nhiều cá tôm, có cuộc sống bình yên, hạnh phúc cũng như là dịp để cư dân vùng biển báo nghĩa, đền ơn. Những người đi biển thờ cá Ông cũng theo cách riêng của mình và cũng có lễ hội chung thể hiện lòng thành kính ngưỡng vọng Ông. Lễ hội Nghinh Ông được coi là  lễ hội dân gian đặc sắc miền biển, và tại Vũng Tàu đây còn là sản phẩm đặc trưng, độc đáo để thu hút người dân, du khách trong và ngoài nước, nhất là du khách nước ngoài. Lễ hội đã được Tổng cục Du lịch chọn là một trong các lễ hội tiêu biểu của du lịch Việt Nam, đến nay Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam đang được tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đề nghị đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 

Lễ hội Nghinh Ông Vũng Tàu diễn ra tại Đình  Thắng Tam Vũng Tàu ngày 16, 17, 18/8 Âm lịch hàng năm, năm 2020 diễn ra từ ngày 02 đến ngày 04/10/2020 dương lịch, năm nay Lễ hội rơi vào 03 ngày cuối tuần, hàng năm Lễ hội thu hút hàng chục ngàn người dân địa phương và du khách tham dự. Lễ hội được duy trì với những nghi thức truyền thống mang đậm nét đặc trưng văn hóa miền biển, đây là dịp để người dân cầu mong bình yên khi đi biển đánh bắt thu hoạch được nhiều sản phẩm.

Nghinh Ông Thắng Tam gồm các lễ chính như: Chính Lễ Nghinh vào ngày 16/8 Âm lịch tức là ngày 02/10/2020 sẽ nghinh Ông trên biển, xuất phát lúc 6 giờ, như rước kiệu nghinh Long vị Ông Nam Hải trên biển, đoàn Tàu thuyền đi về hướng mũi Nghinh Phong khu vực Miếu Hòn Bà tiến hành tế Lễ với chiếc tàu dẫn đầu được trang trí cờ hoa rực rỡ, theo sau là hàng chục ghe tàu hướng ra biển, sau đó đoàn dâng hương  hoa, rượu cúng tế thần biển, xin được rước Ông., sau đó đoàn quay về tập trung theo đội hình Nhà truyền thống Cách mạng (Số 01 Ba Cu), sau đó quay về lúc 07 giờ để làm lễ rước với lộ trình từ  đường Quang Trung - đường Ba Cu - đường Trần Hưng Đạo - đường Hoàng Hoa Thám về Đình Thắng Tam, sau đó sẽ cúng Giỗ Tiền hiền và các Anh hùng Liệt sỹ, Lễ thỉnh Sắc Thần từ ngôi Tiền hiền Đình vào ngôi Lăng Ông; Chánh Lễ Cúng Tế Ông Nam Hải Cự Tộc Ngọc Lân Chi Thần lúc 12 giờ và Thỉnh Sắc thần và Long vị từ ngôi Lăng Ông vào ngôi Đình Thần lúc 13 giờ 30; Ngày 17/8 và 18/8 Âm lịch (tức ngày 03 và 04/10/2020) đón các Hiệp hội, quan khách và bà con nhân dân đến cúng Lễ, và bế mạc phần Lễ Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu lúc 21 giờ. Theo Ông Trương Văn Khôi- Trưởng BQL Khu di tích Đình Thắng Tam “ trước đây những người đến cúng bái, tham gia chủ yếu là ngư dân đánh bắt trên biển, nhưng giờ thì quy mô mở rộng, những người làm dịch vụ dầu khí, kinh doanh dịch vụ trên biển thì họ đến tham gia cúng viếng, tham dự các lễ hội, những năm gần đây được nhiều người tham dự, đặc biệt là du khách nước ngoài. Hiện nay tỉnh đang làm hồ sơ để đề nghị là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”

Lễ rước cá Ông về Đình Thắng Tam, một trong những nội dung chính của Lễ hội Nghinh Ông Vũng Tàu 

Ngoài ra, Lễ hội Nghinh Ông Vũng Tàu năm 2020 còn có phần Hội ngày càng được mở rộng quy mô hơn là các trò chơi dân gian, mang đặc trưng của vùng biển, tạo khí thế cho lễ hội, đáp ứng nhu cầu của du khách thập phương cũng như thu hút khách du lịch như Tổ chức các trò chơi dân gian vui, khỏe liên quan đến ngư dân như: thi câu cá tại bờ kè biển của Công ty Cổ phần Du lịch Cáp treo Vũng Tàu. Và tổ chức thi đấu các môn: Kéo co nam nữ; Đẩy cây nam; cờ caro trên cát, đan lưới tại bãi biển, Bãi Sau - Vũng Tàu, điểm khác biệt năm nay là các trò chơi dân gian sẽ được tổ chức vào buổi chiều tối, chủ yếu là dưới bãi biển Bãi Sau Vũng Tàu. 

UBND Thành phố đã tổ chức cuộc họp bàn, triển khai kế hoạch đến các đơn vị liên quan thực hiện, chuẩn bị cho Nghinh Ông 2020

Đến nay Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu cũng đã lên kế hoạch, phân công nhiệm vụ chi tiết rõ ràng cho các cơ quan đơn vị thực hiện nội dung này. Bà Nguyễn Thị Thu Hương- Phó chủ tịch UBND Thành phố Vũng Tàu nhấn mạnh tại cuộc họp “Thành phố Vũng Tàu quan tâm nâng cấp, phát triển lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam, hàng năm với mong muốn ngày càng tổ chức ở quy mô rộng lớn hơn ngoài phần Lễ theo nghi thức truyền thống thì phần Hội thì tổ chức thêm nhiều các trò chơi dân gian theo nghề biển, các trò chơi vận động, tạo sự gắn kết ngư dân, cộng đồng địa phương và thu hút khách tham gia Lễ hội, qua đó để quảng bá những nét đặc trưng, phát triển thành sản phẩm du lịch thu hút khách đến Vũng Tàu. Ngoài ra Phó Chủ tịch cũng lưu ý Ban Tổ chức năm nay do ảnh hưởng của dịch COVID nên cần chủ động thực hiện biện pháp phòng chống dịch, đảm bảo Lễ hội được diễn ra chu đáo, trang trọng và đầy ý nghĩa”.

Với nhiều hoạt động đa dang, phong phú của Nghinh Ông Năm 2020, hi vọng đây sẽ là hoạt động thiết thực, sân chơi lành mạnh, đoàn kết, thú vị, truyền thống thu hút nhân dân và du khách, qua đó cũng truyền tải thông điệp về một thành phố giàu bản sắc văn hóa, thân thiện, tạo ấn tượng với du khách./.

Bài, ảnh: Kim Nguyễn, BBT