Thời gian qua, thực hiện Chỉ thị 45/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã và đang tăng cường lắp đặt hệ thống thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá, đồng thời kiểm tra và xử lý tàu cá vi phạm. Vừa qua, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành Kế hoạch 74/KH-UBND về việc triển khai lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình không chỉ giúp công tác quản lý nghề cá được thuận lợi, tạo điều kiện kiểm tra, truy xuất nguồn gốc hải sản do ngư dân khai thác trên biển mà còn góp phần quan trọng trong việc ngăn chặn nạn khai thác hải sản bất hợp pháp.

Các tàu cá đang neo đậu tại cảng Bến Đình, thành phố Vũng Tàu 

Theo thống kê của Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thì hiện nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 5.950 phương tiện đánh bắt thủy sản, trong đó có khoảng 1.950 tàu lưới kéo. Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá đã và đang là một trong những nỗ lực của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong việc cùng với cả nước nhanh chóng xoá “thẻ vàng” của EC. Khi được lắp đặt thiết bị này, chủ tàu cá phải bật thiết bị 24/24 giờ trong suốt quá trình đánh bắt hải sản, để kết nối với lực lượng chức năng trong đất liền theo dõi, giám sát. Ngành thủy sản Bà Rịa - Vũng Tàu cũng quyết liệt xử lý tàu cá vi phạm trong khai thác hải sản. Trong hơn 5 tháng đầu năm 2019, các lực lượng chức năng của Tỉnh đã kiểm tra hàng trăm lượt tàu cá, qua đó phát hiện và xử lý 26 trường hợp vi phạm như: dùng kích điện khai thác, hoạt động khai thác không đúng vùng biển đăng ký... 

Tại Kế hoạch triển khai lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thì tàu cá ngoài tỉnh hoạt động thủy sản trong vùng biển tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng phải lắp thiết bị giám sát hành trình đảm bảo phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, quản lý, sử dụng hệ thống và dữ liệu giám sát hành trình tàu cá quy định tại Điều 44 của Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ. Kế hoạch thực hiện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu được chia thành 03 giai đoạn: Giai đoạn I (đến ngày 01/7/2019): thực hiện đối với nhóm tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên phải lắp trước ngày 01 tháng 7 năm 2019; Giai đoạn II (đến ngày 01/01/2020): thực hiện đối với nhóm tàu cá làm nghề lưới kéo, câu cá ngừ đại dương có chiều dài lớn nhất từ 15 mét đến dưới 24 mét phải lắp trước ngày 01 tháng 01 năm 2020; Giai đoạn III (đến ngày 01/4/2020): thực hiện đối với nhóm tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét đến dưới 24 mét hoạt động các nghề còn lại phải lắp đặt thiết bị GSHT tàu cá trước ngày 01 tháng 4 năm 2020.

Theo đánh giá của Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thì thời gian qua tình hình quản lý hoạt động tàu cá trên địa bàn tỉnh ngày càng hiệu quả, an ninh ngư trường vùng biển được giữ vững. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm về khai thác thủy sản vẫn còn xảy ra, nhất là khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. Một số ngư dân vẫn sử dụng xung điện, chất nổ để khai thác thủy sản; chưa ghi nhật kí khai thác thủy sản đầy đủ, chưa đánh dấu tàu cá… đã làm ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản và nguy cơ gây mất an toàn, an ninh, trật tự trong khai thác thủy sản trên biển gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng đến công tác quản lý nguồn lợi thuỷ sản phát triển bền vững. Trước tình hình đó, việc tăng cường quản lý hoạt động khai thác bằng hệ thống thiết bị giám sát hành trình hiện đại trên tàu cá trở nên rất cần thiết hiện nay.

Có thể thấy rằng, việc lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá không chỉ nhằm phục vụ cho công tác quản lý, giám sát, phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm, tiến tới chấm dứt tình trạng tàu cá tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, mà còn hỗ trợ cho công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển và thực hiện xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, một số chủ tàu cá còn chưa “mặn mà” với việc lắp đặt thiết bị này vì giá thành hơi cao (khoảng 25 -30 triệu/tàu), họ còn chưa thực sự tự giác trong chấp hành các quy định đánh bắt trên vùng biển, chưa thấy được tiện ích khi lắp đặt thiết bị này. Với chi phí đầu tư trên 25 triệu đồng cho mỗi thiết bị giám sát/tàu, nhiều chủ phương tiện chia sẻ, mức giá này còn cao, không phải ai cũng có thể lắp đặt được ngay. Nhưng với những người đã tham gia lắp đặt thì đều thấy an tâm mỗi khi phương tiện của họ ra khơi.

Theo ông Lê Văn Sáng (chủ 01 tàu cá đang neo đậu tại cảng cá Bến Đình thành phố Vũng Tàu) thì: “Thà tốn 25-30 triệu đồng mà yên tâm ăn ngon ngủ kỹ còn hơn tàu của mình trị giá hàng “đống tiền” để thuyền trưởng tự ý chạy vượt qua vùng biển nước ngoài, bị bắt, bị phạt hàng trăm triệu. Mình tuy là chủ tàu, nhưng mình đâu có đi theo tàu. Mình ở trong bờ, tàu ra biển là giao hết cho thuyền trưởng, nên có thiết bị giám sát này, tôi thấy rất yên tâm”.

Để đẩy nhanh tiến độ gắn thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá theo quy định, Lãnh đạo Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng: Thời gian này, Chi cục Thủy sản sẽ phối hợp với các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động ngư dân thực hiện gắn thiết bị giám sát hành trình trên tàu theo quy định. Một giải pháp được đưa ra và đang được tỉnh kiên quyết thực hiện là tận dụng đối đa hoạt động đăng ký, đăng kiểm. UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã cho chủ trương và trong Luật Thuỷ sản cũng đã có quy định rõ, những tàu cá thuộc diện bắt buộc phải gắn thiết bị giám sát hành trình khi nào có lắp đặt, được niêm phong và có tín hiệu duy trì mới tiến hành kiểm tra cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật, giấy chứng nhận khai thác thuỷ sản cho phương tiện đó. Bởi lẽ, máy giám sát hành trình cũng là một trang thiết bị an toàn của tàu cá.

Trong thời gian tới, với mục tiêu lấy lại "thẻ xanh" cho hải sản Việt Nam từ Ủy ban châu Âu (EC), hy vọng không lâu nữa, việc lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu sẽ được triển khai đồng bộ với sự hợp tác tích cực của ngư dân trong tỉnh./.

Bài, ảnh: Lê Ngân, BBT